ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΤΑ "ΑΥΛΑΚΙΑ" ΒΟΥΡΛΙΩΤΩΝ

 Ιωάννα Π. Παραφέστα - Αρχιτέκτων Μηχανικός - Καταγραφή 1999

 

Ο ορεινός όγκος τού Καρβούνη διατρέχεται βόρεια από το ρέμα "Κακόρεμα", που πηγάζει κάτω από το ύψωμα "Ντούσα". Το ρέμα αυτό οριοθετεί τις δύο καλλιεργημένες περιφέρειες: των Μανωλατών προς τα δυτικά και των Βουρλιωτών προς τα ανατολικά. Το Κακόρεμα είναι ίσως τo "kestanelik cayi", (=το ποτάμι με καστανιές) που προσδιόρισε ο γεωγράφος Piri Reis σε χάρτη, όταν μεταξύ 1500- 1521 μ.Χ. περιέπλευσε τη Σάμο. Μία διακλάδωση τού ρέματος που κατευθύνονταν στον "Π(ι)νακά" πάνω από τον "Κάμπο Βουρλιωτών" υδροδοτούσε τα "Αυλάκια", επίνειο των Βουρλιωτών. Από το λιμανάκι στα Αυλάκια διακινούνταν με βάρκες προϊόντα τής περιοχής. Στην περίοδο τής Ηγεμονίας λειτουργούσε τελωνείο και λιμενικός σταθμός. Από εκεί δε ξεκινούσαν τα πλοία για την Ανατολή. Από το σημείο αυτό στη διάρκεια της ιταλικής κατοχής (Β΄Παγκόσμιος πόλεμος) διέφυγαν πολλοί Σαμιώτες στην Τουρκία και κατέληξαν πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή.

Φ.1999 - Το εκκλησάκι από δυτικά

 

Φ.1999 -Η είσοδος δυτικά

Φ.1999 - Το εκκλησάκι από δυτικά

 

 

Το ναϋδριο τού Αγίου Νικολάου βρίσκεται στην ιστορική αυτή τοποθεσία  στα Αυλάκια, δίπλα στην θάλασσα.

Είναι μονόχωρο, δρομικό, με ημικυλινδρικό θόλο και τρούλο, σταυρεπίστεγο με επικάλυψη σήμερα από κεραμίδια. Είναι ένας αρχιτεκτονικός τύπος που συναντάται συχνά σε όλη τη Σάμο. Το κτίσμα έχει εσωτερικές διαστάσεις 3,30Χ6,64μ. (πλέον 0,71μ. η κόγχη τού Ιερού). Το φάρδος των τοίχων είναι 0,60/0,65μ., οι οποίοι είναι σήμερα επιχρισμένοι. Ο τρούλος είναι ημισφαιρικός με οκταεδρικό χαμηλό τύμπανο, που φέρει μικρές φωτοθυρίδες ανά δύο έδρες του. Εσωτερικά ο τρούλος έχει ύψος 1,50μ. περίπου και εδράζεται μέσω λοφίων (ημισφαιρικά τρίγωνα) στο εξωράχιο τεσσάρων συνολικά τόξων που εκφυλίζονται προς τα κάτω, στο μέσος περίπου τού ύψους των τοίχων, στο σημείο τής γένεσης των θόλων.

 

Η αψίδα τού Ιερού είναι ημικυκλικής κάτοψης, χορδής 1,42μ., βάθους 0,76μ. και ύψους 2,10μ.. Προεξέχει δε τού κυρίως σώματος τού ναού. Φέρει στο κέντρο στενή φωτοθυρίδα σε μορφή πολεμίστρας. Η Αγία Τράπεζα είναι κτιστή μέσα στην κόγχη τού Ιερού σε ύψος 0,80μ. από το δάπεδο. Αριστερά τής κόγχης τού Ιερού υπάρχει η αψιδωτή Πρόθεση (πλάτους 0,47μ., βάθους 0,38μ. και ύψους 0,79μ.). Στον βόρειο τοίχο βρίσκονται άλλες δύο θυρίδες, η μια αψιδωτή (πλάτους 0,51μ., βάθους 0,44μ., ύψους 0,76μ.) και η δεύτερη τετραγωνισμένη (πλάτους 0,54μ., βάθους 0,40μ., ύψους 0,51μ.).

 

Η πρόσβαση στο εκκλησάκι γίνεται από τα δυτικά. Η χαμηλή τοξωτή πόρτα έχει πλάτος εξωτερικά 0,96μ., ενώ εσωτερικά διευρύνεται στο 1,12μ.. Το ναϋδριο φωτίζεται από τρία πολύ μικρά παράθυρα τύπου πολεμίστρας. Τα δύο, στον κυρίως χώρο τού ναού, βρίσκονται στο κέντρο των τοξωτών ανοιγμάτων των λιθοδομών που έχουν εξωτερικό πλάτος 0,68μ. και 0,78μ., εσωτερικά 0,95μ. και 0,97μ. και συνολικό ύψος 1,17μ.. Το τρίτο άνοιγμα βρίσκεται στο χώρο τού Ιερού, στο κέντρο τοξωτού ανοίγματος και είναι πολύ μικρότερο. Έχει εξωτερικό πλάτος 0,41μ., εσωτερικό 0,64μ. και ύψος 0,67μ..

Φ.1999 - Κόγχες μέσα στο Ιερό

Φ.1999 -Πλευρικός τοίχος κάτω από τον τρούλο

Φ.1999 -Τρούλος και λοφία

 

 

 

 

 

Το ορθογώνιο τού κτίσματος έχει την εξής ιδιαιτερότητα εξωτερικά: οι τέσσερις γωνίες αποκόπτονται (κώμα) και δημιουργούν διαγώνιες πλευρές 0,60μ. περίπου. Η λύση αυτή επιλέχθηκε προφανώς λόγω τής στενότητας τού χώρου γύρω από το εκκλησάκι. Ωστόσο, με τον τρόπο αυτό περιορίζονται οπτικά οι επιφάνειες κι επιτυγχάνεται η ελάφρυνση τού όγκου (κυρίως στη δυτική όψη που είναι και η πιο ορατή) προσδίδοντας σ΄αυτόν ηπιότερες αναλογίες.

 

 

📚  Αποτύπωση 1999: Ιωάννα Π. Παραφέστα

Εικόνες 1999:  Ιωάννα Π. Παραφέστα